मधुमेह म्हणजे काय (Diabetes information in Marathi) :
मधुमेह (Diabetes) हा आज एक सामान्य रोग आहे. परंतु आपल्याला या रोगात बरीच सावधगिरी बाळगण्याची गरज आहे. मधुमेहाच्या रुग्णांचे सरासरी वय 45 वर्षे असते, परंतु मधुमेह कोणत्याही वयाच्या व्यक्तीस होऊ शकते. मधुमेह होण्यामागे बरीच कारणे असू शकतात. मधुमेह ही रक्तातील साखरेच्या विलक्षण पातळीशी संबंधित एक जुनी स्थिती आहे. तहान लागणे, वारंवार लघवी होणे, भूक, थकवा येणे आणि अंधुक दृष्टी होणे अशी प्रमुख लक्षणे आहेत.
मधुमेहाची लक्षणे (Symptoms of Diabetes in Marathi) :
- अधिक तहान लागणे.
- वारंवार मूत्रविसर्जन होणे.
- डोळ्यांची दृष्टी कमी होणे.
- कोणतीही जखम किंवा जखम बरे होण्यास अधिक कालावधी लागणे.
- हात, पाय आणि जननेंद्रियांवर खाज सुटण्याच्या जखमा होणे.
- चक्कर येणे.
- चिडचिड किंवा अस्वस्थ वाटणे.
मधुमेहाचे प्रकार (Types of Diabetes in Marathi) :
टाईप 1 मधुमेह (Type 1 Diabetes) :
टाईप 1 मधुमेह हा एक स्वयं प्रतिकार प्रतिक्रिया मुळे होते. म्हणजेच शरीर चुकून स्वत: वर आक्रमण करते. ज्यामुळे आपल्या शरीरामध्ये इंसुलिन तयार होण्याची क्रिया थांबवते. यामध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती स्वादुपिंडातील पेशी नष्ट करते जे इन्सुलिन तयार करण्यास मदत करतात. मधुमेह असलेल्या सुमारे 5-10% लोकांमध्ये टाईप 1 हा प्रकार आढळतो. टाईप 1 मधुमेहाची लक्षणे सहसा त्वरीत विकसित होतात. हे सहसा मुले, किशोर आणि तरुण प्रौढांमध्ये निदान केले जाते. टाईप 1 मधुमेह ग्रस्त असलेल्या व्यक्तीसाठी इन्सुलिनची गरज भागवण्यााठी दररोज इंसुलिन इंजेक्शन घेणे आवश्यक असते.
टाईप 2 मधुमेह (Type 2 Diabetes) :
टाईप 2 मधुमेह शरीरातील (रक्तातील) इन्सुलिनचे संतुलन बिघडवते. मधुमेह असलेल्या सुमारे 90-95% लोकांमध्ये टाईप 2 प्रकारामध्ये मोडतात. हा बर्‍याच वर्षांमध्ये विकसित होतो आणि सामान्यत: निदान प्रौढांमध्ये (परंतु अधिक प्रमाणात मुले, किशोर आणि तरुणांमध्ये होतो) निदान होते. आपल्याला कोणतीही लक्षणे दिसणार नाहीत, म्हणूनच आपल्यास धोका असल्यास आपल्या रक्तातील साखरेची तपासणी करणे महत्वाचे आहे. वजन कमी करणे, निरोगी अन्न खाणे आणि व्यायाम करणे यासारख्या जीवन शैलीतील थोड्याशा बदलांसह प्रकार 2 मधुमेह रोखू किंवा नियंत्रित करु शकता.
गर्भधारणेचा मधुमेह (Gestational Diabetes) :
गर्भधारणाचा मधुमेह गर्भवती महिलांमध्ये होतो ज्यांना याआधी कधीही मधुमेह झाला नव्हता. जर अश्या स्त्रियांना गर्भधारणेचा मधुमेह असेल तर बाळास आरोग्याच्या दृष्टीने अश्या समस्येचा धोका असू शकतो. गर्भधारणेचा मधुमेह सामान्यत: मुलांच्या जन्मानंतर निघून जातो परंतु नंतरच्या काळात त्या व्यक्तीस टाइप 2 मधुमेहाचा धोका वाढतो. मुलामध्ये किंवा किशोरवयीन मुलामध्ये लठ्ठपणा संभवतो आणि नंतरच्या आयुष्यात देखील टाइप 2 मधुमेह होण्याची शक्यता जास्त असते.
मधुमेह कशामुळे होतो (What is the Causes of Diabetes in Marathi) :
जंक फूड अधिक प्रमाणत सेवन :
जेव्हा तुम्ही जास्त फास्ट फूड खाता तेव्हा तुम्हाला मधुमेह होण्याचा धोका देखील अधिक असतो.
अजून वाचा : आहारात सोडियमचे (मिठाचे) प्रमाण कमी केल्याचे 20 फायदे
शीतपेयांचे जास्त प्रमाणात केले जाणारे सेवन :
जे गोड पदार्थ कमी प्रमाणात खातात परंतु पेयांमध्ये गोडाचे प्रमाण जास्त असल्या कारणामुळे रक्तातील साखरेचे प्रमाण वाढवते. यामुळे मधुमेह देखील होतो.
अजून वाचा : सॉफ्ट ड्रिंकचे दुष्परिणाम ! Most 13 Side Effects Of Soft Drinks For Health’s in Marathi
अनियमित जीवनशैली :
अनियमित जीवनशैली यामुळे बर्‍याच आजार उद्भवतात आजकाल बरेच लोक, विशेषत: तरुण लोक या निरोगी जीवनशैलीचे अजिबात पालन करत नाहीत. रात्री जागरण करणे, सकाळी उशिरा उठणे, न्याहारी (ब्रेकफास्ट) न करणे, रात्री 11-12 वाजता रात्रीचे जेवण करणे अश्या सवयीमुळे मधुमेहाचा धोका संभवतो.
जेवणाच्या अनियमित वेळा :
दिवसातून तीन वेळा जेवण या व्यतिरिक्त हलके स्नॅक खाणे किंवा दिवसातून 5-6 वेळा लहान इतर पदार्थ खाणे तसेच, एकापेक्षा जास्त वेळा खाणे. एका वेळी जास्तीत जास्त 500 कॅलरी वाले पदार्थ खाणे, जास्त काळ भूक किंवा संयम न ठेवणे, सर्व पदार्थ आणि पेय लवकर किंवा दिवसातून खुप वेळा खाणे, जेवणाआधी भरपूर पाणी पिणे इ. ह्या सर्व वाईट सवयी आहेत. यामुळे आपल्या आरोग्य खराब होवु शकते.
झोपेची बिघाड :
ज्यांना आपली झोप पूर्ण होत नाही त्यांना मधुमेह होण्याचा धोका जास्त असतो म्हणून आपली झोप पूर्ण करण्याचे सुनिश्चित करा.
योग किंवा व्यायामकडे झालेले दुर्लक्ष :
जे लोक मुळीच शारीरिक श्रम करीत नाहीत त्यांना देखील मधुमेहाचा धोका असतो, म्हणून आपण दररोज आपल्या शरीरास 30 मिनिटे देणे आवश्यक आहे. हे आपल्याला शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या निरोगी ठेवेल.
मधुमेहासाठी घरगुती उपचार (Home Remedies for Diabetes in Marathi) :
दररोज व्यायाम करणे :
तुमच्या अनियमित जीवनशैलीमुळे तुम्हाला मधुमेह होण्याची शक्यता वाढते, म्हणून नियमित व्यायाम करणे गरजेचं आहे, यामुळे तुमचे आरोग्यही चांगले व निरोगी राहते. म्हणून दररोज किमान 30 ते 40 मिनिटे व्यायाम करा.
आहार संतुलित ठेवणे :
तुम्ही तुमच्या आहाराकडेही लक्ष दिले पाहिजे. तुम्ही योग्य आणि संतुलित आहार योग्य वेळी घ्या आणि त्या बरोबर प्रामुख्याने फळ, हिरव्या भाज्या तुमच्या आहारात अधिक प्रमाणात सामाविष्ट करा.
अजून वाचा : आहार कधी आणि कसा घ्यावा ? | Arogya Vishayak Mahiti in Marathi
वजन नियंत्रणात ठेवणे :
जर तुम्ही तुमचा आहार आणि व्यायाम योग्य व नियमित करत असाल तर तुमचे वजन बर्‍याच प्रमाणात नियंत्रित करण्यास उपयुक्त ठरेल. यासह, आपला योग्य आहार आणि नियंत्रित वजन देखील आपल्याला मधुमेहापासून वाचविण्यात मदत करते.
अजून वाचा : वजन कमी करण्याचे घरगुती उपाय | Weight Loss Tips in Marathi
4. पूर्ण आणि पुरेशी झोप घेणे :
जर नियमितपणे तुम्ही वेळेवर आणि किमान 7 ते 8 झोप घेत असाल तर ते तुमच्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर ठरेल. कारण झोपेचा आपल्या शरीरावर आणि आपल्या आरोग्यावर खोल संबंध असतो तो आपल्याला अनेक आजारापासून दुर ठेवण्यास मदत करते. म्हणूनच रात्री उशिरापर्यंत किंवा सकाळी लवकर उठण्याचा प्रयत्न करा. कारण या दोन्ही कृतींमुळे तुम्हाला मधुमेह होण्याचा धोका कमी संभवतो.
अजून वाचा : जास्त झोप येण्याच्या सवयीला आळा कसा घालाल ?
आजच्या धावपळीच्या युगात आपल्या सर्वांच्या जीवनामध्ये तणाव असणे सामान्य गोष्ट आहे, परंतु जर तुमच्या जीवनामध्ये ताण तणाव पातळीपेक्षा जास्त असेल तर तुम्हाला गंभीर मानसिक आणि शारीरिक आजारांना सामोरे जावे लागले. याशिवाय सिगारेट अल्कोहोल सारख्या चुकीच्या सवयीमुळे आपल्या जीवनात शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या नुकसान होऊ शकते.
अजुन वाचा : नैराश्य (डिप्रेशन) का येते व नैराश्य कसे दूर करावे ?
लक्षात ठेवा :
हा लेख केवळ आपल्याला सामान्य माहिती प्रदान करण्यासाठी दिला जात आहे. आपल्याला कोणत्याही आजारचे निदान करण्यापूर्वी किंवा कोणत्याही प्रकारची समस्या असल्यास कृपया प्रथम आपल्या डॉक्टरांचा किंवा विशेष तज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
आमच्या पोस्टच्या अपडेट मिळवण्यासाठी फॉलो करा : Facebook | Instagram | Twitter | Telegram