अश्वगंधाचे फायदे आणि नुकसान

अश्वगंधाचे फायदे (Ashwagandha Benefits in Marathi) :

भारतामध्ये अश्वगंधा (Ashwagandha) हे पारंपारिकपणे प्राचीन काळापासून आयुर्वेदात उपचारांसाठी वापरली जाते. अश्वगंधा हे एक प्रभावी औषध आहे. हजारो वर्षांपासून याचा उपयोग बर्‍याच विविध प्रकारच्या गंभीर आजारांकरिता केला जात आहे.

आयुर्वेद तज्ञांच्या मते, अश्वगंधाचा उपयोग अनेक शारीरिक समस्यांवर मात करण्यासाठी केला जातो. आरोग्यासाठी अनेक लहान मोठे गुणधर्म त्यात लपलेले आहेत. एखाद्या व्यक्तीस लैंगिक शक्तीची कमतरता असल्यास अश्वगंधा त्यांच्यासाठी रामबाण उपाय आहे. तर मग त्याचे सेवन करण्याचे अश्वगंधा खाण्याचे फायदे आणि नुकसान काय आहेत ते सविस्तरपणे जाणून घेऊया.

Contents show

अश्वगंधा म्हणजे काय ? (What is Ashwagandha in Marathi)

अश्वगंधा एक सदाहरित झुडूप आहे. हे शतकानुशतके ह्याचा वापर केला जात आहे. अश्वगंधा आयुर्वेदात औषधी वनस्पती म्हणून वापरली जाते. अश्वगंधा याचे वैज्ञानिक नाव विठानिया सोम्निफेरा आहे आणि ते विंटर चैरी आणि इंडियन गिनसेंग या नावांनी सुद्धा ओळखले जाते. जे भारत, मध्य पूर्व आणि आफ्रिकेच्या काही भागात आढळते. त्याची मुळे आणि केशरी-लाल फळांचा वापर शेकडो वर्षांपासून औषधी उद्देशाने केला जात आहे.

अश्वगंधा म्हणजे ‘घोड्याचा गंध‘. हे त्याच्या मुळांच्या विशिष्ट गंध दर्शविला जातो. अश्वगंधा गोळी, अश्वगंधा पावडर किंवा अश्वगंधा चूर्ण अश्वगंधाच्या मुळापासून आणि पानांपासून तयार केले जाते आणि बर्‍याच रोगांमध्ये वापरला जाते. अनेक तज्ञांचे असे मत आहे की, अश्वगंधाचे फायदे अनेक रोगांमध्ये फायदेशीर ठरतात.

अश्वगंधाचे फायदे (Ashwagandha Benefits in Marathi)

यकृत रोगांपासून संरक्षण करते :

अश्वगंधा हे यकृत म्हणजेच लिव्हर मध्ये जळजळ होण्याची समस्या कमी करते. यात दाहक-विरोधी गुणधर्म असतात. जे जळजळ कमी होण्यास मदत करतात. जर रात्री झोपण्यापूर्वी ते दुधासह घेतले तर त्याचा फायदा अधिक होईल. अश्वगंधामुळे फॅटी लिव्हरची समस्या देखील कमी होते. अश्वगंधाच्या सेवनाने लिवर टॉक्सिन्स पासून संरक्षण होते. बरेचदा उलटे सुलटे खाल्ल्याने यकृतावर ताण पडतो. यामुळे शरीरात बरेच टॉक्सिन्स तयार होऊ लागतात, जे हळूहळू यकृतामध्ये जमा होऊ लागतात. याचाच यकृताच्या कार्यावर परिणाम होतो. अश्वगंधाचे सेवन यकृत हानिकारक टॉक्सिन्सच्या दुष्परिणामांपासून संरक्षण करते आणि यकृत डिटॉक्स करते.

अजून वाचा : हळदीच्या दुधाचे फायदे आणि नुकसान | Turmeric Milk Benefits in Marathi

यौन शक्ती वाढवते :

जसे जसे वयानुसार पुरुषांमध्ये सेक्स हार्मोन टेस्टोस्टेरॉनची पातळी देखील कमी होते. अशा परिस्थितीत अश्वगंधाचे सेवन टेस्टोस्टेरॉनची पातळी वाढविण्यात मदत करते. प्राचीन काळापासून यौन शक्ती वाढवण्यासाठी अश्वगंधाचा वापर होत आहे. एका अहवालनुसार अश्वगंधाचे सेवन केल्याने शरीरात नाइट्रिक ऑक्साइडचे उत्पादन वाढते, कामवासना आणि पुरुषांमध्ये शुक्राणूंची संख्या वाढते.

कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करते :

अश्वगंधा हे अँटी-ऑक्सीडंट, अँटी-इंफ्लेमेटरी या गुणधर्माने समृद्ध असल्या कारणाने कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करण्यास उपयुक्त ठरते. हे शरीरात कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित करते. ज्यामुळे हृदयरोगाचा धोका कमी होतो. नियमितपणे त्याचे सेवन केल्यास हृदयाच्या स्नायू मजबूत होतात. त्यामुळे हृदयविकाराचा झटका आणि हृदयविकाराचा संबंधित धोका कमी होतो.

अजून वाचा : आहारात सोडियमचे (मिठाचे) प्रमाण कमी केल्याचे 20 फायदे

रोग प्रतिकारशक्ती वाढवते :

अश्वगंधाला रोग प्रतिकारशक्ती बूस्टर असे ही म्हटले जाते. जेव्हा आपली रोग प्रतिकारशक्ती मजबूत असते तेव्हा आपले बर्‍याच रोगांपासून संरक्षण होते. ही रोगप्रतिकारक शक्ती शरीरास कोणत्याही विषाणूं संसर्गापासून बचाव करण्यास मदत करते. म्हणूनच, रोगांपासून स्वत: ला वाचवायचे असेल तर अश्वगंधा नक्कीच सेवन करा. हे रोग प्रतिकारशक्ती वाढवून अनेक रोगांपासून आपले संरक्षण करते.

अजून वाचा : रोगप्रतिकारक शक्ती कशी वाढवावी ?

निद्रानाशची समस्या सोडवते :

एका अभ्यासानुसार असे सांगितले गेले आहे की, अश्वगंधाच्या पानांमध्ये ट्राइथिलीन ग्लायकोल नावाचे कंपाऊंड आहे. तसेच अश्वगंधा हे एक चांगला वातशामक आहे. यामुळे थकवा देखील दूर होतो. त्यामुळे पुरेशी व शांत झोप घेण्यास मदत होते.

अजून वाचा : जास्त झोप येण्याच्या सवयीला आळा कसा घालाल ?

केस गळती रोखते :

केस गळती रोखण्यासाठी अश्वगंध हा सर्वात प्रभावी उपाय आहे. त्यामध्ये असलेले टायरोसिन म्हणजेच 4 हाइड्रॉक्सीफेनिलएलनिन शरीरातील मेलेनिनची कमतरता पूर्ण करते. याशिवाय अश्वगंधा हेअर टॉनिकपेक्षा कमी नाही. हे नारळ तेलात मिसळून केसांवर लावले तर केसांची मुळे अधिक मजबूत होतात.

अजून वाचा : केस वाढवण्यासाठी घरगुती उपाय | Hair Growth Tips in Marathi

कर्करोगाशी संबंधित समस्या दूर करते :

एका संशोधनात असे आढळले आहे की, अश्वगंधा ट्यूमर पेशी म्हणजेच कर्करोग दूर करण्यास देखील उपयुक्त आहे. हे केमोथेरपीचे दुष्परिणाम देखील कमी करते. कर्करोग ही तुमच्या आरोग्याची सर्वात मोठी समस्या आहे. जर कर्करोगाच्या पेशी शरीरात असतील तर ते तुम्हाला कमकुवत करतील. कर्करोगाच्या पेशी आणि केमोथेरपीशी संबंधित दुष्परिणाम आपण दूर करू इच्छित असाल तर आपण अश्वगंधा चूर्ण घ्यावे.

ताण कमी करते :

आम्ही सांगू इच्छितो की, अश्वगंधा हे ताण कमी करण्यास आणि पेशींना नैराश्याच्या समस्येपासून दूर ठेवण्यास मदत करते. हे कोर्टिसोल हार्मोनना नियंत्रित करते, ज्यामुळे तणावाची पातळी वाढते.

अजुन वाचा : नैराश्य (डिप्रेशन) का येते व नैराश्य कसे दूर करावे ?

अश्वगंधाचे सेवन कसे करावे ?

अश्वगंधाचे सेवन अनेक प्रकारे करू शकता. परंतु ह्याचा सर्वाधिक सोपा पर्याय म्हणजे अश्वगंधा पावडर. अश्वगंधा चूर्ण (पावडर) हे पाणी, मध किंवा तूप यांमध्ये मिसळून सेवन केले जाऊ शकते. याशिवाय अश्वगंधा कॅप्सूल, अश्वगंधा चहा आणि अश्वगंधाचा रसही हे ऑनलाईन व बाजारात सहज उपलब्ध आहेत.

अश्वगंधा कसे घ्यावे ?

रात्री झोपेच्या आधी दुधासोबत त्याचे सेवन करणे फायदेशीर असल्याचे दिसुन आले आहे. याशिवाय, ते खाल्ल्यानंतरही घेतले जाऊ शकते. बरेच लोक रिकाम्या पोटी देखील हे सेवन करतात. परंतु त्यामुळे आरोग्यास हानिसुद्धा पोचू शकते. म्हणून सेवन करण्यापुर्वी डॉक्टर किंवा तज्ञाचा सल्ला घेऊनच त्याचे सेवन करावे हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.

अश्वगंधाचे नुकसान (Side Effects of Ashwagandha in Marathi)

अश्वगंधा (Ashwagandha) सेवन करण्यापूर्वी, त्या संदर्भातील खबरदारी विषयी जाणुन घेणे देखील आवश्यक आहे. अन्यथा आरोग्यावर अश्वगंधाचे दुष्परिणाम देखील होऊ शकते. म्हणून अश्वगंधामुळे होणारे तोटे खालील प्रमाणे :

गर्भवती महिलेने अश्वगंधाचे सेवन करणे टाळावे. अश्वगंधाचा प्रभाव गरम असल्या कारणाने गर्भवती स्त्रियांच्या आरोग्यास हानि पोचू शकते.
अश्वगंधा अति प्रमाणात केल्यास ओटीपोटात वेदना आणि अतिसार यांसारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
उच्च रक्तदाब (High Blood Pressure) ग्रस्त असलेल्या लोकांनी अश्वगंधा हे डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार सेवन केले पाहिजे. याशिवाय ज्या लोकांना कमी रक्तदाब (Low Blood Pressure)आहे अश्यानी त्याचे सेवन करणे टाळले पाहिजे.
निद्रानाश दूर करण्यासाठी अश्वगंधा फायदेशीर आहे. परंतु जास्त प्रमाणात उपयोग केल्याने आरोग्यास हानी पोहचू शकते.
जर मधुमेह ग्रस्त व्यक्ती मधुमेहाच्या गोळ्या घेत असेल तर. त्या व्यक्तींनी अश्वगंधाचे सेवन करु नये. तसे केल्यास शरीरातील रक्ताची पातळी कमी होऊ शकते.
अश्वगंधाचा जास्त प्रमाणात सेवन करणार्‍यास ताप, थकवा, वेदना होण्याची संभावना असते.
अश्वगंधा अधिक प्रमाणात सेवन केल्याने एखाद्या व्यक्तीला उलट्या, मळमळ यासारखे त्रास उद्भवू शकतात.

लक्षात ठेवा :

अश्वगंधाचे फायदे व तोटे या लेखात आम्हीं सामान्य माहिती सादर केली गेली आहे. अश्वगंधाचे फायदे आणि अश्वगंधाचे नुकसान दोन्ही सांगितले आहेत. कृपया सेवन करण्यापुर्वी प्रथम आपल्या डॉक्टरांचा किंवा वैद्यकीय तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.

आमच्या पोस्टच्या अपडेट मिळवण्यासाठी फॉलो करा : Facebook | Instagram | Twitter | Telegram

शेयर करा: